De Historische Vereniging Norch brengt het verleden van Norg dichterbij
Opgericht 1997
“Het fotoalbum uit het ouderlijk huis heeft nu iets geheimzinnigs gekregen, want er staan allerlei mensen in die ik niet ken – en waar moet ik opheldering vragen? Wie is dat droeve meisje met het hoge kapsel en die ingeregen wespentaille? Wat werd er van het zeer geïmponeerde jongetje dat zich anno 1921 op de kermis liet fotograferen in een auto van karton? En waar ligt die dikke man met die dekselse knevel en de kolbak thans begraven? "
* citaat uit "Mijn moeder had gelijk" van Simon Carmiggelt
Wie geeft foto’s betekenis? Wie zorgt voor opheldering? Bij wie kan ik navraag doen? Vragen over het verleden houden ons regelmatig bezig.
De Historische Vereniging Norch, opgericht op 25 november 1997, probeert het verleden weer een gezicht te geven
Zij houdt zich bezig met de historie van de gemeente Norg totdat deze bij de gemeentelijke herindeling van 1 januari 1998 samen met de ge-meenten Peize en Roden opging in de nieuwe gemeente Noordenveld.
De vereniging telt momenteel bijna 600 leden
Het doel van onze vereniging:
In de statuten is beschreven dat de Vereniging de belangstelling voor en onder-zoek van de geschiedenis van Norg wil stimuleren door middel van:
* toegankelijk maken van bestaande publicaties.
* verzamelen en toegankelijk maken van bronnen zoals akten, brieven, foto's, kaarten, e.d.
* uitwisselen van niet gepubliceerde gegevens.
* verrichten van (deel)onderzoek.
* bevorderen van publicatie van onderzoek.
* verduidelijken van de stoffelijke sporen van de geschiedenis van Norg in bouw en landbouw.
* alle andere geoorloofde middelen die aan het doel bevorderlijk zijn.
Op deze pagina staan de rubrieken: "Even bijpraten" en "Hoe het was en hoe het is"
"Even bijpraten"
Veen is rijkdom, geen armoede. (lezing door Willem Foorthuis)
Bij de Historische Vereniging Norch geeft de heer Willem Foorthuis uit Glimmen een lezing met als titel ‘Veen is rijkdom, geen armoede’. Het hardnekkig gevestigde beeld dat de Drents-Groningse Veenkoloniën symbool zijn voor armoede moet de wereld uit.
Foorthuis is kenner van de Veenkoloniën en volgens hem is het landschap een unieke verschijningsvorm en zou veel meer aandacht moeten krijgen. De Veenkoloniën is een werkelijk uniek gebied met een uniek verhaal.
Willem Foorthuis groeide op in de Veenkoloniën en is onlangs met emiraat gegaan als lector aan de Hanzehogeschool in Groningen.
De Drents-Groningse Veenkoloniën, ontstaan uit een moerasgebied van ongeveer 200.000 hectare, waar 632 diepen, wijken en monden zorgden voor de afvoer van de afgegraven turf. Het was het grootste bevaarbare kanalenstelsel ter wereld. Op sommige plaatsen had de veenlaag een hoogte van wel 12 meter. De exploitatie van het veengebied leverde veel rijkdom op, vooral voor de stad Groningen, eigenaar van dit immense veengebied. Dat de arbeiders werden uitgebuit, wordt door Foorthuis weersproken. De verdiensten en de werkomstandigheden waren gewoon goed. De Veenkoloniën waren de olievelden van nu, een zeer welvarende wereld. De grootindustrieel Willem Albert Scholtens stichtte tientallen aardappelmeel-, strokarton- en suikerfabrieken in dit gebied, die voor veel werkgelegenheid zorgden. Verscheidene turfschippers verlegden, naderhand hun werkgebied en richtten zich op de zeevaart, Zo was Gasselternijveen, na Rotterdam, de grootste thuishaven van zeeschepen.
Nu is die welvaart verdwenen en zijn de Veenkoloniën een gebied met sociale en economische problemen.
Gewoonlijk worden de lezingen bij de Historische Vereniging Norch gehouden op donderdagavond maar deze lezing wordt gehouden op woensdag 20 november bij Zalencentrum Zwaneveld aanvang 19.30 uur. Het belooft een boeiende lezing te worden waarvoor u van harte wordt uitgenodigd.
een supermooi cadeau
‘NORG DOOR DE EEUWEN HEEN’; Een uitgave van de Historisch Vereniging Norch.
Een mooi geschenk voor Sinterklaas, de Kerst of gewoon voor een verjaardag!
Het is alweer enkele maanden geleden dat de presentatie van het boek “Norg door de eeuwen heen” heeft plaatsgevonden. De verkoop verloopt tot nu toe zeer succesvol. Veel (oud) Norgers hebben het boek inmiddels in hun bezit.
Er zijn nog boeken op voorraad. Zie voor de bestelling van het boek verder op deze website.
De prijs van het boek bedraagt € 30,00 (voor leden € 15,00). Betalen kan contant maar met de pin mag natuurlijk ook.
“Norg door de eeuwen heen” omvat maar liefst 456 pagina’s verdeeld over 20 hoofdstukken. 24 auteurs hebben meegewerkt aan dit rijk geïllustreerd boek met meer dan 1500 foto’s en kaartmateriaal; voor een deel uit eigen archief maar soms ook door inwoners beschikbaar gesteld.
De negen dorpen in de oude gemeente Norg kennen een rijke historie, die terug gaat tot de tijd van de hunebedbouwers. In de loop der eeuwen is er veel veranderd, maar gelukkig is ook veel moois en waardevols bewaard gebleven.
Met name in de laatste twee eeuwen is het landschap sterk veranderd. Zandwegen werden bestraat, kanalen gegraven, nutsvoorzieningen als elektriciteit en aardgas ingevoerd.
Het nieuwe geschiedenisboek besteedt veel aandacht aan de samenleving in de dorpen van de voormalige gemeente Norg. In tekst en beeld komen niet alleen de jaarmarkten en de vele middenstanders voorbij, maar ook de talloze verenigingen die de dorpen de afgelopen honderd jaar hebben gekend. Veldwachters en nachtwachten waakten over de veiligheid van de inwoners, geneesheren en vroedvrouwen over de gezondheid. De Tweede Wereldoorlog was ook in Norg een zware tijd. Als voormalig agrarische gemeente is er ruim aandacht besteed aan de landbouw en de daarbij behorende activiteiten. In het hoofdstuk onderwijs in de dorpen staan veel groepsfoto’s. Uiteraard ontbreekt ook de “motocross” van Norg niet. Maar liefst 70 jaar motorsport in Norg wordt uitvoerig beschreven. De cultuur, met de schrijvers en beeldend kunstenaars uit Norg, krijgt eveneens veel aandacht.
Kortom, een mooi boek om te geven of te ontvangen.
Een kleine impressie van het boek
Burgemeester Johannes Tonckens wordt in 1935 bij het gemeentehuis aan de Asserstraat enthousiast onthaald door een groot publiek. Op de achtergrond molen De Hoop.
Het hunebed bij Westervelde in de jaren dertig van de vorige eeuw tussen de korenschoven
De landbouw in en rondom Norg was vele eeuwen van grote betekenis. In het hoofdstuk Boeren en Buitenlui is ruim aandacht besteed aan de Boermarken, de schaapskuddes, de paardenmarkten, de molens en de Zuivelfabriek. De Noordenveldtentoonstellingen waren niet alleen voor de boeren van belang, ook de inwoners speelden een rol van betekenis.
Landelijke Rijvereniging “De Lelieruiters” aan het Westeind te Norg tijdens een grote optocht van Norger verenigingen. Geheel rechts de bakkerij van Van Esch
Bijna verdwenen beroepen. Een huisslachting waarbij “een glaasje” niet mag ontbreken.
Dankzij het boek “Mag het iets meer zijn” is veel bekend over de Middenstand in Norg en omgeving. Op de foto het winkeltje van “Piet Klompie” op de hoek van de Pompstraat en Peesterstraat. In De Boerhoorn van december aanstaande verschijnt aan interessant artikel over dit winkeltje onder de naam “Zuurtjes uit Norg”. De familienaam Darmeveil komt uit Frankrijk.
De recreatie in en rondom Norg komt in het boek uiteraard uitgebreid aan de orde. Veel foto’s en oude ansichtkaarten van kampeerboerderijen, de bossen, de zandverstuivingen en van het zwembad aan de Eenerstraat hebben een plek in het boek gekregen.
Het kinderkoor van juffrouw Bakker zingt in 1956 op het podium bij Hotel Elsinga
Toen de openbare lagere school nog aan de Kerkbrink stond. De foto dateert van 1935 en het is speelkwartier (Bok, bok, hoeveel horens….). Op de achtergrond de oude pastorie.
Uit het hoofdstuk Gezondheidszorg in Norg; Aan de Norgervaart wordt met de ambulance een zieke opgehaald. Zuster Dik begeleidt de patiënt naar het ziekenhuis (1928).
De voormalige kleuterschool stond aan de Schapendrift. Juf Roelie Smallenbroek zoekt met haar kleuters op een hele warme zomerdag verfrissing…..De namen van de kinderen staan in het boek.
Spelers van Korfbalvereniging D.E.S. (Door Eendracht Sterk) op het terrein hoek Schoolstraat/Hekakkerstraat met toen nog uitzicht op De Steeg. Alle nog bestaande en reeds opgeheven sportverenigingen in de dorpen van de voormalige gemeente Norg hebben in het boek een plek gekregen.
Bondshotel Karsten aan de Brink te Norg. Tevens garage en verhuur van luxe auto’s en bussen.
Kinderen uit Westervelde zijn aan het “paasvuur slepen”; veel oude tradities in en rond Norg komen in het boek aan bod.
Een luchtfoto uit 1950 van de Coöperatieve Zuivelfabriek Norg. De Lindelaan is hier nog volop in ontwikkeling
Prachtige omslag van het programmaboekje van de wedstrijden op Hemelvaartsdag. In 1953 kregen de wedstrijden in Norg echt internationale allure. Voor de liefhebbers is dit hoofdstuk een feest van herkenning.
Het einde van de Norgervaart en het begin van de Kolonievaart nabij Huis ter Heide. Een deel van het haventje en nog altijd in het landschap zichtbaar.
Wielerwedstrijden te Norg. Reeds in het begin van de vorige eeuw werd in Norg “Fietsclub Norg” opgericht. Men had toen niet kunnen voorzien dat ruim een eeuw later het fietsen in Norg zou uitgroeien tot een heus wielerfestijn.
Café Koops aan de Schoolstraat te Westervelde. Nagenoeg alle dorpen hadden een of meerdere cafe’s. De foto’s staan allemaal in het boek.
"Waar als ik weg kwam konden we toentertijd niet zo goed hoog praten"
lezing door Yvonne Bijl
Op donderdag 26 september 2024 werd de eerste thema-avond van het winterseizoen 2024-2025 gehouden. Op deze avond kwam Yvonne Bijl vertellen over ‘De Baos en & Ikke’
Yvonne Bijl begon te vertellen over haar jeugd in Hollandscheveld waar haar vader een maden kwekerij had. Daardoor rook het daar niet altijd even fris en zij en haar broers en zussen zaterdags avond altijd in het lavet gingen voor de wekelijkse wasbeurt. Haar oudere broers en zus waren eerst aan de beurt en zij en haar jongste zus als laatsten. Tussentijds werd het waswater niet vervangen en was het de vraag of de jongste er wel schoner uitkwam dan vóór de wasbeurt. Door de aanwezigen was dit nog zeer herkenbaar.
Yvonne vertelt in ’t Drèents van Zuid-West Drenthe en met de zaal werden de verschillen met het Noord-Drents op en humorvolle wijze gedeeld. Naast een aantal hilarische verhalen las Yvonne een paar ‘gedichies’ voor. Yvonne heeft een tijd geleden een cursus Drèents gevolgd bij het Huus van de Taol en schreef daarna wekelijks een column voor De Hoogever die later zijn gebundeld in de boeken ‘De Baos & Ikke I en II. Ze raadde de zaal aan om zo’n cursus ook eens te gaan doen en wellicht zou dit ook kunnen leiden tot een boek. Ze gaf aan dat het Drèents eigenlijk heel gemakkelijk is, ze vertelde dat men in Drenthe overal een ‘t’ voor plaatst. Dit werd duidelijk toen ze vertelde over ’t getokkel op ’t orgel van mien tante op ’t Hollandseveld.
Na de pauze was de taalquiz aan de beurt, dit bestond uit een tekstfragment hoe Drenten proberen Nederlands te praten. De aanwezigen moesten dit verbeteren en werd het duidelijk dat "Hollanders" er soms niets van begrepen waar over werd gesproken. Uit een paar voorbeelden bleek dat dit wel eens tot behoorlijke misverstanden kon leiden.
Om ongeveer 10 uur sloot voorzitter Bert Venema de avond af en bedankte Yvonne met een dikke bos bloemen voor de leuke en humorvolle wijze waarop zij de leden heeft vermaakt.
Bestelling boek "Norg door de eeuwen heen"
Vanaf 17 juli kunt u het boek afhalen bij een van onderstaande bestuursleden.
Mocht u verhinderd zijn het reeds bestelde boek op te halen dan willen we graag dat u vooraf betaalt, zodat het boek per post verstuurd kan worden.
Ook van de nieuwe bestellingen, die per post moeten worden verstuurd, ontvangen we graag een betaling vooraf.
Wij verzoeken u het verschuldigde bedrag over te maken op onze bankrekening:
NL 20 RABO 0143 7936 59 t.n.v. Historische Vereniging Norch
onder vermelding van:bestelling boek Norg.
Verder natuurlijk uw naam, adres, postcode en woonplaats vermelden.
Wij sturen u het boek dan zo spoedig mogelijk toe. Het boek kost:
€ 25,00 voor leden (inclusief verzendkosten)
€ 40,00 voor niet leden (inclusief verzendkosten)
Bij afhalen gelden de normale prijzen; voor leden € 15,- en voor niet leden € 30,-
Deze bedragen kunnen contant worden afgerekend.
Het bestuur van de Historische Vereniging Norch
Een impressie van de boekpresentatie "NORG door de eeuwen heen" in de Margarethakerk
"Hoe het was en hoe het is"
We proberen maandelijks een aantal oude foto’s te plaatsen van een straat in Norg met als onderwerp: “hoe het was en hoe het is”
De vorige keer lieten we twee afbeeldingen zien van de oude boerderij van stelmaker Anne Been aan het Westeind en de latere aanbouw van de slagerij van zijn zoon Fokke Been. In 1937 wordt het voorste deel van de oude boerderij van Anne Been gekocht door de familie Van Esch. Dit gedeelte wordt afgebroken en op deze plek wordt een nieuw modern hotel gebouwd. Dochter Aaltje van Esch was destijds getrouwd met Albert Elsinga. Het hotel heet voortaan dan ook “Hotel Elsinga”.
In de Leekster Courant van 17 juni 1939 verschijnt een artikel waarin wordt meegedeeld dat de nieuwbouw van het hotel gereed is en wordt iedereen uitgenodigd om er eens een kijkje te gaan nemen. Jarenlang heeft het hotel op velerlei gebied een belangrijke rol gespeeld in onze Norger samenleving.
Wanneer het woongedeelte van een pand wordt afgebroken ligt het voor de hand dat ook het overgebleven gedeelte wordt gesloopt. Dat gebeurde echter niet. In de Leekster Courant van 16 april 1938 vraagt Anne Been namelijk een bouwvergunning aan voor de verbouw van de schuur tot woning. De architect van de gemeente Norg, de heer N.J.R. de Waal, maakt een bouwplan en besteedt het aan in opdracht van Anne Been.
Drie Norger aannemers schrijven hiervoor in, te weten M. Boelens, Gebr. Zuiderveld en Harm de Vries, respectievelijk voor de volgende bedragen ƒ 2.620,00, ƒ 2.610,00 en ƒ 2.569,00. Voor het schilderwerk geeft B. Klaassens een prijs op van ƒ 95,00. De inschrijfsommen zijn blijkbaar te hoog want het werk wordt namelijk niet gegund. Nadien zal er wel een aannemer zijn gevonden en wordt het werk alsnog uitgevoerd.
Op de linker foto de nieuwbouw van Hotel Elsinga en op de rechter foto de verbouwde schuur tot woning. Tussen de gevel van het nieuwe hotel en de woning is nauwelijks nog ruimte. Aan het dak van de woning is duidelijk te zien dat dit het achtereind van een schuur is geweest.
In de deuropening staat Hiltje Oostinga, echtgenote van Anne Been. In latere jaren is het pand nog vele jaren bewoond geweest onder andere door de familie F. Muller. Toen ook deze woning werd gesloopt heeft Elsinga zijn hotel uitgebreid met een eetzaal.
Voor een beetje nostalgie klik op de rubriek bovenaan de pagina op foto's of hiernaast op hoe het was en hoe het is
korte foto-impressie Brinkhof 50 jaar
Laatste update; 10- 11 - 2024
onze sponsoren
